Kẹo cu đơ Hà Tĩnh

Ngày xưa…

     Có một gia đình nghèo, gồm một người cha và hai con trai tuấn tú. Sắp đến ngày cưới của cậu con trai cả mà nhà không có gì ngoài dăm bơ lạc giống và hũ mật mía. Người cha đành tặc lưỡi dốc vốn liếng ấy cho con. Ông đem sôi mật mía rồi cho lạc vào quấy thành một thứ kẹo để thiết đãi bà con đến chia vui. Không ngờ món kẹo ấy lại được mọi người trầm trồ tán thưởng. Thế là món kẹo ấy trở thành mặt hàng dân dã kiếm sống lúc nông nhàn. Ông đặt tên kẹo là “Hai Cu” (vì nhà ông có hai người con trai).

     Quân Pháp xâm chiếm đất nước. Lính Pháp ăn kẹo Hai Cu thấy ngon quá bèn truyền tụng khắp quân ngũ với cái tên ngồ ngộ dịch từ tiếng Việt: Kẹo cu đơ (Deux: tiếng Pháp là hai).

Ngày nay…

     Từ một nhà làm kẹo cu đơ ở huyện Hương Sơn phát triển thành nhiều nhà rồi thành làng nghề như làng cu đơ Cầu Phủ phường Đại Nài, thành phố Hà Tĩnh. Có những cơ sở phát triển thành xưởng, cơ giới hóa các khâu sản xuất như Phong Nga ở quán Gạc, Thạch Đài, Hà Tĩnh. Kẹo cu đơ ngày nay không những chỉ có hai thành phần là đường mía và lạc mà còn thêm gừng, mạch nha, bánh đa, vừng, nước chanh.

     Để có kẹo ngon, khâu quan trọng là chọn nguyên, vật liệu. Lạc phải là lạc trồng ở vùng đồi, phải mẩy, khô, giòn, béo, không làm bong lớp vỏ lụa. Mật phải được lọc kỹ và có màu vàng sáng. Gừng phải được cạo rửa thật sạch. Bánh đa bọc kẹo phải được tráng vàng vừa đủ và sắc vàng đều. Các khâu hoán đường, trộn lạc, đổ ra bánh đa… đều phải tuân thủ nghiêm ngặt về thao tác và thời gian, giữ vệ sinh tuyệt đối để tăng sự tinh túy của đặc sản.

     Giữ vững truyền thống và chịu khó cải tiến cách làm, cơ sở làm kẹo cu đơ Phong Nga đã được đông đảo người dân Hà Tĩnh và cả nước biết đến và mến mộ.

     Du khách qua Hà Tĩnh, ai cũng nhớ mua món quà quý: Kẹo cu đơ. Đi cách xa nơi sản xuất một quãng dài đã thấy sực nức cái mùi quen thuộc của hỗn hợp đường mật, lạc, gừng… nồng nồng, thân thương.

     Kẹo cu đơ chứa đựng tâm hồn của người Hà Tĩnh, nơi khúc ruột miền Trung chịu nhiều gian khó bậc nhất nước. Tuy bề ngoài của kẹo sần sùi, thô nhám nhưng ăn vào thì còn để mãi một dư vị ngọt ngào, nồng ấm như tình người.